تقسیم بندی روش های تدریس

روش های تدریس روشهایی هستند که معلمان در کلاس درس یک یا چند تا از آن ها برای ارائه مطالب به دانش آموزان در نظر می گیرند . که در این بخش با تعدادی از آن ها آشنا می شویم:

الف)  روش های تاریخی : 

روش هایی است که در گذشته بسیار دور به کار می رفته است و مهم ترین روشهای تاریخی یکی روش سقراطی است و دیگری روش مکتبی 

2- روش های نوین : روشهایی که متکی بر یافته های روانشناسی و علوم تربیتی جدید هستند و انواع آن عبارتند از :

2-1 روش توضیحی : عبارت است از انتقال مستقیم اطلاعات به دانش آموزان با استفاده از مطالب چاپی ( کتاب و جزوه) و یا بوسیله ی سخنرانی 

2-2-روش سخنرانی : در روش سخنرانی معلمی کم و بیش بدون وقفه در کلاس صحبت می کند شاگردان به سخنان معلم گوش مید هند یادداشت برمی دارند و سپس درباره سخنان معلم می اندیشند ولی با او گفتگو نمی کنند . هدف فقط ارائه اطلاعات از سوی معلم به دانش آموز است . 

2-3 روش اکتشافی : فرآیندی است که در آن دانش آموز باید مسئله ی مورد نظر را مشخص کند راه حل های ممکن را برای مسئله در نظر بگیرد و در این روش شاگردان با راهنمایی معلم یا بدون راهنمایی او به هدف مورد نظر نائل می آید . معلم فقط اصول را شرح می دهد اما درباره ی راه حل چیزی نمی گوید 

2-4 حل مسئله : فرآیندی است برای کشف توالی و ترتیب صحیح راههایی که به یک هدف یا راه حل منتهی می شود . عامل اصلی در روش کاربرد تجربه ی قبلی فرد برای رسیدن به راه حل و پاسخی است که پیش از آن برای انسان شناخته شده نبوده است .

2-5 – روش مباحثه : روش مباحثه یکی از کهن ترین روشهایی است که در طول تاریخ تعلیم و تربیت به کار رفته است . روش های جدید آن عبارتند از :

الف) بحث کنترل شده توسط معلم

ب) بحث آزاد 

ج) بحث گروهی 

2-6  روش پرسش و پاسخ : فنی است که می تواند در کلیه روش های تدریس و فعالیت های آموزشی به کار رود به ویژه هنگامی که معلم می خواد دانش آموز را به تفکر درباره ی مفهومی جدید یا بیان مطلبی که آموخته شده است تشویق کند .این روش ممکن است برای مرور کردن مطالبی که قبلا تدریس شده است مفید باشد و یا وسیله ی مناسبی برای ارزشیابی میزان درک دانش آموز از مفاهیم مورد نظر باشد 

2-7 روش آزمایشی : آزمایش فعالیتی است که در جریان آن فراگیران با به کاربردن وسایل و مواد به خصوصی درباره ی مفهومی خاص عملا تجربه کسب می کنند . آزمایش معمولا در آزمایشگاه انجام می گیرد . اما نداشتن آزمایشگاه مجهز یا وسایل مناسب در مدرسه نباید دلیلی برای انجام ندادن آزمایش باشد . در بعضی موازد حتی با وسایل بسیارساده می توان در کلاس آزمایش انجام داد .

2-8- واحد کار (پروژه) : فعالیتی است که از نظر آموزش و پرورش دارای ارزش است و متوجه هدف معین است واحد کار معمولا مستلزم بررسی جمع آوری اطلاعات و یافتن راه حل ، مطالعه و انجام کار عملی است و اغلب در خارج از مدرسه صورت می گیرد . در جریان انجام واحد کار روال معمول و تصنعی کلاس از میان برداشته می شود . معلم و دانش آموز با هم همکاری می کنند. کار فردی و گروهی جای فعالیت های کلاس را می گیرد کلاس به صورت کارگاه در می آید و محدودیت زمانی برداشته میشود واحد کار توسعه علایق شخصی دانش آموز میگردد واحد کار در جایی شروع می شود که درس خاتمه می یابد ولی پایانش منوط به آنست که دانش آموز از کجا شروع کند .

2-9- گروههای کوچک : در این روش شاگردان کلاس به گروه های کوچک تقسیم می شوند و هریک مستقلا به فعالیت یادگیری می پردازند . در چنین موقعیتی معلم انتقال دهنده ی دانش نیست بلکه نقش هماهنگ کننده ی فعالیت ها را بر عهده دارد .  در گروه های کوچک هر یک از شاگردان می توانند نقش فعالی بپذیرند گروه های کوچک به شکلهای مختلفی می توانند فعالیت کنند . به عنوان مثال همه ی گروه ها می توانند فعالیت مشترکید اشته باشند و یا اینکه هر گروهی فعالیت ویژه ای را متفاوت از سایر گروه ها انجام دهد .

2-10 – روش نمایشی : روش نمایشی براساس مشاهده و دیدن استوار است افراد مهارتهای خاصی را از طریق مشاهده و دیدن فرا می گیرند . ابتدا معلم عملا جریان کاری را در برابر چشم فراگیران انجام می دهد و آنگاه فراگیران همان کار را شخصا تکرار کرده و انجام می دهند با استفاده از این روش می توانیم مهارتی را به تعداد زیادی از افراد و در طی زمانی کوتاه ارائه نماییم . آ

2-11 گردش علمی یا فعالیت : خارج از کلاس : کاری است عملی که بیرون از کلاس آزمایشگاه یا کتابخانه صورت می گیرد و شامل مطالعات مستقیم و دست اول درباره ی یک مسئله جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده پرسشنامه ، مصاحبه ، اندازه گیری ، نمونه برداری و سایر فنون تحقیقی می باشد تا از این طریق در مورد اعتبار فرضیه ها ، تشخیص تغییرات با درستی و صحت شرایط و موقعیت ها اطمینان حاصل شود .

2-12 روش بازیهای تربیتی : معمولا بازیهای تربیتی مکمل سایر روش های تدریس است آموزش از طریق بازی چند حسن دارد . اول اینکه دارای پاداش ذاتی است چون شاگردان بازی را دوست دارند و از روی میل و رغبت در آن شرکت می کنند دوم اینکه اغلب بازیها موقعیتهای پیچیده زندگی را که عناصر آن از زندگی واقعی گرفته شده است به شیوه ای ساده و قابل فهم نمایش می دهند بازی موجب می شود که کودکان مفاهیم مربوط به زندگی را فرا گیرند از آنجایی که بازی مشارکت فعال کودکی را طلب می کند آنها دچار رخوت و سستی نمی شوند .